سفر به غار کوگان لرستان
سلام
غار کوگان بی شک یکی از شگفت انگیزترین غار های ساخته بشر در دنیاست. این غار در ۴۵ کیلومتری خرم آباد و شرق شهرستان پلدختر قرار دارد ولی برای رفتن به این غار باید وارد آزاد راه خرم آباد – اندیمشک شده (قبلش خود را برای عوارض 90000 ریالی آماده کنید سال 1392)و پس از طی 35 کیلومتر و رسیدن به تابلوی کاروانسرای تنگ چمشک ، باید از زیر پل و اتوبان عبور کنید و پس از عبور از کنار کارونسرا وارد جادۀ فرعی که به سمت روستای کوگان (6 کیلومتر) منتهی می شود ،وارد شوید. این جاده نیز خود ، دارای طبیعت بکر و زیبایی می باشد. پس از رسیدن به روستای کوگان و احیانا استقبال گرم و مهربان مردم روستا ، از کنار روستا گذر کرده و به کنار رود و پل میرسید و شما با پارک ماشین خود در کنار پل و گذر از آن به پله های منتهی به غار مرسید.
نکته اول : برای بازدید غار به چراغ و روشنایی احتیاج ندارید ،چون همه غار توسط پنجره هایش روشن و قابل بازدید می باشد.
نکته دوم :در زمانی که ما رفته بودیم، نوشته های تابلوی غار کوگان پاک شده بود و تنها عدد 6 که نشانه 6 کلیومتر تا غار کوگان بود و کاروانسرای چشمک باقی مانده بود و ما بعد از رد کردن چندین کیلومتر مجبور به برگشت شدیم ، امیدوارم مسئولان مرتبط نسبت به معرفی این غار زیبا کاری انجام داده باشند و شما عین ما سرگردان نشوید.
پس از طی پله های نسبتا زیاد به ورودی غار میرسید . برای راحتی و تسهیل بازدید کنندگان ، در ورودی غار پله های فلزی ساخته شده است.
ورودی غار در صخره ای عمودی و تقریبا صاف و در ارتفاع نسبتا بالا در کوه ایجاد شده است که این امر باعث می شده تا مهاجمان به آسانی نتوانند به داخل غار نفوذ کنند. ورودی بصورت چهار گوش در اندازه 2,50 در 2,20 متر است و به سمت شمال باز می شود غار شامل دو طبقه می باشد طبقه اول از چهار اتاق و فضاهای مرتبط به هم تشکیل شده است .طبقه دوم غار حدوداً 3,4 متر بالاتر از کف قسمت اول غارساخته شده است.
بعد از گذر از در به داخل غار، وارد اتاقی ساده می شویم که حدود نصف آن شبیه آب انبار یا انباری توسط ساکنان آن کنده شده و روی آن را پوشانده شده بود و گواه آن همان جاهای کنده شده برای گذاشتن تیرک و پوشاندن روی آن بوده است.
بعد از عبور از اتاق ها با کنده کاری و معماری جالب به پله های طبقه بالا میرسیم . طبقه دوم بسیار زیباتر از طبقه اول بوده و شما با چشم انداز بسیار زیباتری روبرو میشوید . نکته جالب توجه اینکه ، احتمالا برای روشنایی غار و تسلط به اطراف غار ، سازندگان آن فضایی با عمق کم و نزدیک دیواره بیرونی صخره کنده اند و به اندازه یک دیوار ضخیم از صخره باقی گذاشته اند که نقش دیوار بیرونی را دارد و شامل نورگیر ، پنجره و چشم انداز به بیرون را دارد.
این غار دژ مانند که تمام آن با حجاری‌های طاقت فرسا به وجود آمده دارای اطاقهای دست کند تو در تویی است و به استناد سکه‌هایی که در اطراف آن به دست آمده است به دوره اشکانیان تعلق دارد و طی قرون متمادی به عنوان یک محل سکونت دائمی مورد استفاده قرار گرفته است . این غار دارای اتاق‌هایی جهت استفاده بوده و نمونه‌ای از معماری صخره‌ای اشکانی است که علاوه برآثار به یادگار مانده از جمله محرابه ها، آبدان ها و دیگر نشانه های معماری ، اثر مذکور به آیین مهر نیز نسبت داده شده است .
مساحت کل فضاهای تعبیه شده در این غار دست‌ساز حدود 281 متر مربع است و از نکات قابل تامل در این غار وجود مخازن آب در داخل اتاق‌هاست . . این غار به شماره 2660 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عمیق ترین قسمت غار در این طبقه قرار دارد . در این قسمت به غیر از جایی که شبیه انبار است ، یک حوض قشنگ که هنوز آب به آن سرازیر می شود ، وجود دارد . ( البته قشنگیش قبل از این بود که عزیزان اشغالهایشان را در آن بریزند) نکته جالب توجه در مورد قسمت عمیق غار این که ، به علت خیس و مرطوب بودن و چکیدن آب از سقف غار ، سازندگان آن با درست کردن یک طاق این مشکل را حل کرده و با فاصله ای که مابین سقف غار و طاق قرار داده اند ، باعث شده تا آب به سهولت پشت طاق جریان یافته و آب به سمت حوض سرازیر شود .
دیدن این غار زیبا را به ایران دوستان و ایرانگردان توصیه میکنم .
از قصر قاجار تا زندان قصر، تا باغ موزه قصر
سلام
فتحعلی شاه در دومین سال سلطنتش در سال 1213 ه.ق (1176ش) دستور داد تا در خارج از تهران آن زمان ، قصری ساخته شود. محل قصر در جایی انتخاب شد که در آن روزگار خرم‌آباد نام داشت. این بنای وسیع که در راه قدیم تهران به شمیران قرار داشت، در بالای تپه‌ای واقع بود، و چهار برج مراقبت در چهارسوی آن قرار داشت. در ضمن این بنا فاقد پنجره‌های بیرونی بود و از این جهت بیشتر از آن که به یک کاخ پادشاهی شبیه باشد، به یک قلعه نظامی شباهت داشت. باغهای بسیار بزرگی در اطراف این بنا واقع بود، که بوسیله استخرها و نهرهای زلال و پُرآبی از یکدیگر مجزا می‌شدند؛ و روی قطعه زمین‌های مطبقی احداث شده بودند. ورودی قصر دارای بالا خانه‌ای بود که چشم انداز زیبایی از صحرا، شمیران، تهران، خرابه‌های ری و نجف آباد، کاخ‌های اشرف آباد و دوشان تپه داشت و اطراف و بناها از آن بالا به خوبی دیده می‌شدند.
این مجموعه دارای یک عمارت بزرگ شامل اندرونی و بیرونی، باغ و کلاه فرنگی بود و این بنا به قصر قجر یا تخت قجر معروف شد.
قصر قجر، باغ مشجر بزرگی بود که پس از عبور از در بزرگ آن، معروف به «در چوبی» و پشت سر گذاشتن دهلیزهای کوتاه به فضای مشجری میرسید که جاده شوسه آن به سوی شمال محوطه می رفت و انسان را در برابر بنای بزرگ و کهن و تیره قرار می‌داد. از ویژگی های این بنا آن است که در بالای تپه قرار گرفته و بنایی سه طبقه بوده است که طبقه سوم آن شامل یک اتاق بزرگ می شد که از چهار طرف مناظر اطراف آن قابل دیدن بود و چهار برج در چهار سوی آن قرار داشت که هر یک دارای اتاقی بود. بر دیوارهای بنا تصاویر شاهزادگان قاجار نقاشی شده بود. در بین تصاویری که بر روی دیوارها بود، تصاویر جنگ های چنگیزخان مغول و تیمورلنگ نیز دیده می شد که قاجارها ادعا می کردند که نسبشان به آنها می رسد. همچنین در این بنا، نقوش برجسته‌ای که چهار زن که یکی از آنها سر تا پا مسلح بود را نشان میدادند، حجاری شده بود.
ناصر نجمی در کتاب دارالخلافه تهران تزئین داخلی اتاق‌ها را نظیر اغلب ساختمانهای مجلل ایرانی دانسته و نوشته‌است که این تزئینات عبارت بودند از: آینه کاری، گچکاری، اکلیل کاری، نقاشی‌های عجیب و ساده و بی پیرایه‌ای از صحنه‌های حماسی ایران که با تصاویری از زندگی چنگیزخان و تیمورلنگ به هم آمیخته بود.
پیر آمدی ژوبر فرستاده ناپلئون به دربار فتحعلی شاه به سال ۱۲۲۱ قمری نیز از این نقاشی‌ها در کتاب مسافرت به ایران و ارمنستان، یاد کرده‌است.
ژوبر که فرستاده مخصوص ناپلئون بناپارت به دربار فتحعلیشاه بود در اوایل عصر قاجاریان از این مکان دیدن کرده‌است، در مورد آن می‌نویسد:
قصر قاجار بر فراز تپه‌ای واقع و بنایی است بسیار زیبا که با آجر ساخته شده و باغ بسیار بزرگی بر آن احاطه دارد. نهر آبی نیز از وسط باغ جاری است که پس از تشگیل حوض‌ها و فواره‌ها، در جایگاه زیردست گم می‌شود. عمارت قصر در نهایت جلال و شکوه تزئین شده و نقاشی‌هایی در کمال ظرافت و دقت در آن انجام شده‌است که زینت افزای آن است. اعلیحضرت سه ماه اول سال ایرانی که با مارس و آوریل و مه سال ۱۸۰۶ مسیحی مطابقت داشت، در این قصر گذرانیدند.
گاسپار دروویل، افسر فرانسوی که در اواسط سلطنت فتحعلی شاه در تهران به سر می‌برد در خاطراتش می‌نویسد:
پادشاه مقداری از اوقات خود را در فصل خوش هوا در خانه تفریحی که در یک فرسنگ و نیمی تهران ساخته می‌گذراند. این خانه که بیشتر به سبک اروپایی است، چون بر روی تپه‌ای مشرف به شهر واقع شده کاملاً نمودار است. این خانه و باغهای پلکانی وسیع و درختان زیادشان، بسیار فرحبخش اند... پادشاه به سبب دلبستگی فراوانش به تهران، این قصر را تخت قاجار نامیده.
همچنین بنجامین سفیر آمریکا در ایران درباره این قصر می‌نویسد:
قصر دیگر که در شمال تهران واقع است قصر قاجار نامیده می‌شود که از نقاط خوش منظره و بسیار زیبای تهران به شمار می‌رود. شاه کنونی ایران که مانند اسلاف خود علاقه زیادی به شکار دارد همیشه قبل از شکار به این قصر می‌رود و پس از استراحت کوتاهی عازم شکار می‌شود
اوژن فلاندن، قصر قاجار را چنین توصیف کرده است: « فتحعلی شاه قصری جهت تابستانش برپا کرده است که نامش قصر قاجار است. سطح این قصر، بزرگ و قابل توصیف است. باغاتی برای آمفی تئاتر و چندین مهتابی دارد که با پلکان‌هایی متعدد، قصر را از پارک جدا میسازد. منازل قصر قاجار آینه و نقاشی‌های بسیار دارد.»
در دوره ناصرالدین شاه (سال ۱۲۸۶ه . ق) در بنای قصر تغییراتی به وجود آمد و ملحقاتی به آن اضافه شد ولی این قصر از اواخر دوره ناصرالدین شاه کارائی اصلی خود را از دست داد. قصر قاجار با کم توجهی روبه‌رو شد و اردوی سالانه فوج قزاق در محل قصر برپا شد و در دوره مظفرالدین شاه باغ قصر قاجار و باغشاه به دست اداره ژاندارمری افتاد. این قصر در سال 1284هجری شمسی بر اثر بارش شدید باران و وقوع سیل تخریب شد.
عمارت کلاه فرنگی قجر
عمارت کلاه فرنگی در زمان حال
عمارت کلاه فرنگی و اب نما با فواره های کنار آن
در زمان ریاست سوئدی‌ها بر شهربانی (نظمیه) تهران، زندان نظمیه در محل اداره شهربانی (بخشی از وزارت امور خارجه فعلی) در میدان توپخانه واقع بود. این زندان مرکب از دو یا سه اتاقک کوچک معروف به حبس نمره یک و چند اتاق و یک زیرزمین برای زندانیان عمومی بود. با کودتای 1299 هـ. . ق و روی کار آمدن رضا میرپنج، سقف ساختمان نظمیه با توپ ویران شد و زندانیانی که در ساختمان بلدیه محصور بودند، همگی آزاد شدند و عملا زندان از بین رفت اما با در دست گرفتن حکومت توسط رضاخان و ایجاد رعب و وحشت در ایران، محل قبلی تکافوی خیل عظیم زندانیان را نمی‌کرد. لذا سرتیپ درگاهی، رئیس نظمیه تقاضای یک محل وسیع برای ایجاد زندان تهران را نمود.
پس از شرکت نمایندگان اداره نظمیه در کنگره بین الملی مجرمان و زندان ها در شهر لندن ، نیکلا مارکوف روسی (معمار و دوست رضاخان) مامور بررسی و انتخاب مکان مناسب برای احداث نخستین زندان به شیوه متمرکز شد. او قصر وسیع قاجار را برای ساخت زندان انتخاب کرد و بین ارتش، مخابرات و زندان تقسیم گردید . با انتخاب این مکان، بودجه لازم به سرعت تامین شد و سرانجام زندان قصر با ۱۹۲ اتاق برای محبوسان که ۹۶ اتاق آن جمعی و مابقی انفرادی بودند و علاوه بر آن قسمت مریض خانه با شش اتاق شش نفری و شش اتاق یک نفری برای زندانیان مریض ساخته شد و زندان قصر در کل با گنجایش ۸۰۰ نفر محبوس در روز ۱۱آذر ۱۳۰۸ افتتاح گردید . بعدها و تا زمان ساخت زندان اوین در دهه چهل، این زندان تنها زندان پایتخت بود.
عکس زندان قصر در سال 1337
اولین زندانی زندان قصر، سازنده آن یعنی سرتیپ درگاهی بود. او تنها دو روز پس از همراهی رضا شاه در مراسم افتتاح زندان، در همان زندان محبوس گردید. مجله خواندنیها در مردادماه سال 1328 ماجرای حبس او را اینطور نوشته بود: «هنگامی که سرتیپ درگاهی ساختمان زندان قصر را به پایان رسانید از شاه تقاضا کرد که از محل زندان جدید بازدید کند. شب آن روز شاه خواب دیده بود که در مسیرش چاهی حفر کرده و سر آن را پوشانده‌اند و وقتی که نزدیک چاه می‌رسد دورخیزی کرده از روی آن می‌پرد. البته شاه به خواب معتقد نبود ولی هرگز نمی‌توان انکار کرد که در خواب تأثیر و راز عجیبی نهفته است... شاه آن روز خسته و عصبانی به نظر میرسید، تیمورتاش پشت سر شاه یک قدم عقب‌تر بود و عده‌ای از رجال و معاریف و سران سپاه نیز همراه شاه بودند. سرتیپ درگاهی هم پیاپی درباره ساختمانهای جدید توضیح می‌داد، اطاقها و کریدورها و سلولها یکی پس از دیگری بازدید شد.
عکس زندان قصر در سال 1337
سرتیپ درگاهی دویده و در بند آهنین را باز کرد، تا اینکه خواست شاه پا در درون دربند آهنین زندان بگذارد، یک مرتبه تیمورتاش که موقعی مناسب‌تر از آن نمی‌دانست به شاه نزدیک شده آهسته گفت: این سرتیپ درگاهی مورد اعتماد نیست. این مرد ممکن است که جنایت کند. هم‌اکنون که اعلیحضرت و معاریف و سران سپاه وارد این بند می‌شوند اگر درگاهی با یک حرکت سریع در بند را ببندد چه خواهد شد و چگونه ممکن است این در را باز کرد... اساساً اصراری که برای ورود به درون بند دارد خود بهترین دلیل این است که خیالی در مغز خود پرورانده است، بنده صلاح نمی‌دانم وارد بند شوید. گویا شاه به یاد خواب دیشب افتاده یک باره پا را کشیده و از نزدیکی در بند دور شد... در این هنگام شاه نگاهی به درگاهی کرد. نگاه خشمگین و نگاه تیمورتاش مظفرانه بود. نکته جالب توجه اینجاست که رنگ چهره درگاهی نیز پریده بود...»
به جز درگاهی که چند ماه بعد آزاد شد و ریاست اداره نظام وظیفه را به عهده گرفت، قوام‌السلطنه، صارم‌الدوله، صولت‌الدوله، عبدالحسین تیمورتاش، بزرگ علوی و علیمردان خان بختیاری از زندانیان معروف این زندان هستند.
فرخی یزدی، شاعر سیاسی و پرآوازه ایرانی که خود از مقتولین دوران رضا شاه به شمار می‌رود، غزلی گفته با مطلع «ای دژ سنگدل قصر قجر قاجار» که مفقود شده است. همچنین بزرگ علوی نیز در آثار خود به این زندان و خاطرات خودش از آن اشاره نموده است .
ساختمان زندان سیاسی در دوره پهلوی دوم به بهره‌برداری رسید و به‌تدریج تا سال 1357 میزبان زندانیان سیاسی و روحانیون مشهور از جمله بخارایی، نواب صفوی، صفار هرندی، خلیل طهماسبی، آیت الله طالقانی، مرتضی مطهری، اکبرهاشمی رفسنجانی و بسیاری دیگر مانند اعضای حزب ملل اسلامی، اعضای نهضت آزادی، سوسیالیست‌ها، شرکت کنندگان در قیام ۱۵ خرداد، اعضای احزاب مؤتلفه، اعضای گروه فدائیان خلق، تعدادی از چریک ها و نیز تعدادی از حزب توده بود.
حتی در دوره پهلوی و بعد از کودتای 28 مرداد سال 32 عزت الله انتظامی و احمد شاملو هم به دلیل فعالیت های هنری و فرهنگی شان دستگیر و به زندان قصر فرستاده شدند.
تا پیش از انقلاب اسلامی ایران، بزرگترین و معروفترین مورد فرار از زندان قصر، در زمان رضاشاه مربوط به سید فرهاد نامی از مخالفین رضا شاه بوده است و در زمان محمدرضاشاه نیز معروفترین فرار مربوط به اشرف دهقان از مبارزین مسلح می‌باشد. اندکی پیش از وقوع انقلاب اسلامی ایران، درهای زندان قصر باز و دیوار آن توسط زندانیان تخریب شد. در میان خلاص شدگان از زندان، دو آمریکایی متهم به اختلاس نیز حضور داشتند که ماجرای فرار آنها توسط نویسنده آمریکایی کن فالت نگاشته شد و فیلم فرار عقابها نیز از روی آن ساخته شد. سید فرهاد از اهالی روستای سه (soh) از توابع نطنز بود. در مورد او و دو نفر دیگر کتابی بنام سه مرد عجیب نوشته شده است.
زندان قصر در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی محل حبس و محاکمه تعدادی از مسوولان رژیم سابق بود. از زندانیان معروف پس از انقلاب می‌توان به امیر عباس هویدا و اغلب اعدام شدگان رژیم پهلوی اشاره کرد. از دیگر زندانیان این زندان را می‌توان پری بلنده و سیدمهدی بلیغ نام برد. این زندان پس از انقلاب، محل حبس زندانیان غیرسیاسی شد و در سال 1382 به دلیل حضور زندان در میانه شهر و بافت قدیمی و فرسوده آن، تصمیم به تعطیلی این زندان تاریخی گرفته شد. ابتدا قرار بود این فضا تبدیل به مکانی تجاری و برج های عظیم شود .
این مکان ، محل ملاقات زندانیان با خانواده هایشان بود و برای آزار بیشتر آنها طوری طراحی شده بود که باید زندانیان و ملاقات کنندگان با صدای بلند حرف بزنند تا صدای همدیگر را بشنوند و شما تجسم کنید همه افراد سالن داد بزنند!
در سال ۱۳۸۳این زندان تعطیل و شهرداری شروع به تخریب بخشهائی از زندان نمود که با پیگیری کانون زندانیان سیاسی قبل از انقلاب با ثبت زندان به عنوان آثار ملی در سازمان میراث فرهنگی از تخریب آن جلوگیری شد . البته در این میان تا قبل از ثبت محل، زندان زنان سیاسی تخریب شد.
اما در سال 1386 با دستور مستقیم شهردار تهران، جهت حفاظت و صیانت از یادمان های انقلاب اسلامی و گذشته سیاسی ایران و همچنین تراکم بالا و نیازمندی منطقه به اماکن تفریحی و مراکز فرهنگی تصمیم به تبدیل این زندان به باغ - موزه شد.
زورخانه زندان قصر از دیگر بخش های جذاب این موزه است. هم چنین می توان به کتابخانه و مرکز تحقیقات و گالری های مختلف اشاره نمود.ساختمان روبه روی درب اصلی همراه با برج نگهبانی و نورگیر، برج دیدبانی و منبع آب در شمال شرقی زندان، ساختمان مدرسه اندرزگاه 12 یا بند کارگری از بناهایی هستند که در این مجموعه حفظ شده اند.
از دیگر بخش های باغ موزه مربوط به شاعر نامدار کشورمان، فرخی یزدی است که یکی از زندانیان سیاسی در دوره رضاخان بود. دیوار های سلول این شاعر لب دوخته تا ارتفاع قد او پوشیده شده از شعرهای کنایه داری که نسبت به نظام رضاخانی سروده شده اند. هم چنین تندیسی از فرخی یزدی که در حال سرودن شعر با نام مستعار "شاعر لب دوخته" در این مکان قرار گرفته است.
در محوطه حیاط زندان قصر چهار چوبه دار که نماد اعدام سید مجتبی نواب صفوی و یارانش که در حیاط همین زندان به رگبار بسته شده اند، وجود دارد.
در تاریخ 12 دیماه سال 1292 هجری شمسی و در یک روز سرد زمستانی مردم طهران برای اولین بار شاهد پرواز طیاره در شهر خود بودند این هواپیما از نوع بلریو و ساخت کشور فرانسه به خلبانی یک جهانگرد هوانورد بنام کوزمینسکی از کشور روسیه پس از آنکه بر فراز شهر چرخی زد ، در میدان دیویزیون قزاق در باغ ملی فعلی فرود آمد ، به جهت مناسب نبودن محل فرود ، هواپیما با لوله توپ های مستقر در میدان برخورد و آسیب دید ، اهالی طهران مشتاقانه برای دیدن این پرنده آهنین بال به دور آن گرد آمدند ، کوزمینسکی هواپیمای آسیب دیده را به مرکز تعمیرات قشون ایران منتقل نمود و با کمک کارمندان فنی قشون نظامی ایران زیر نظر معین نایب (استوار) حسن بیک هواپیما را تعمیر و مجددا آماده پرواز نمود.
کوزمینسکی پس از تعمیر ، محل قصر قجر (باغ موزه قصر فعلی) را برای بلند شدن از زمین مناسب تشخیص داد و هواپیمای تعمیر شده را به وسیله گاری به این مح منتقل و به پرواز درآورد. لذا در خرداد ماه سال 1393 هجری شمسی ، به ابتکار نیروی هوایی ارتش جمهوری (مرکز مطالعات راهبردی) و همکاری شهرداری تهران (باغ موزه قصر ) مراسم گرامیداشت یکصدمین سال پرواز بر فراز آسمان ایران برگزار گردید و طی مراسمی ضمن قدردانی از هوانوردان یکصد سال پرواز در آسمان ایران از از یادمان که جهت ثبت این واقعه تاریخی ساخته شده رونمایی گردید.
زمین آموزش و بازی اسکیت برای بچه ها
کافی شاپ پارک زندان قصر
نمایی دیگر از پارک زندان قصر
آدرس این باغ موزه : خیابان شریعتی ، خیابان پلیس - از سمت میدان سپاه یا اتوبان صیاد شیرازی از طریق خروجی پلیس، درست به درب ورودی باغ موزه قصر می رسید.
تهرانیان و مسافران عزیز را برای دیدن این باغ موزه دعوت میکنم .
موزه جواهرات ملی ایران و جواهرات سلطنتی ایران( قسمت چهارم )
سلام
شعمدانی از زر ناب که سراسر از زمرد ، لعل ، یاقوت ، الماس ، شرابه های مروارید و آویزهای زمرد آراسته شده است و این شعمدان به همراه جفت خود در آئین سلام عید نوروز ، در دو سوی تخت طاووس قرار داده می شد.
مروارید از زمانهای دور مورد توجه شاهان بودند است ، البته این گفته بخصوص برای شاهان ایرانی بیشتر صادق بود. پشتی هایی که شاهان به آن تکیه میکردند و یا فرشی که بر روی آن می نشستند ، زمینه ای از مروارید داشت و شاهان شرابه های مروارید را به نشان قدرت و سلطنت زیب ( زینت) کمر می کردند.
انبوهی از شرابه و مروارید های شاهوار در صندوقی از چوب که روی آن را زر گرفته و مینا کرده اند . وزن شرابه های مروارید ریز 16 کیلو گرم است و در گذشته برای زینت تخت نیز استفاده می شده است .
در مورد این شرابه ها چند نکته وجود دارد ، اول اینکه شاهان به خاطر اینکه مشغله زیاد داشتند و فکرشان درگیر رفاه همه مردم بود ، شبها خوابشان نمی برد برای همین این شرابه ها را بر روی تختشان نصب میکردند تا شبها به جای ستاره با شمردن مروارید های آن خوابشان ببرد !!!
نکته دوم اینکه خلیج فارس آن زمان هم مروارید زیاد داشته و هم غواص های خوبی برای صید این مروارید ها و هم هنرمندانی که ، این مروارید های ریز را سوراخ کرده و به شکل این شرابه ها دربیاورند.
ناصر الدین شاه هنگام برگشت از سفر اروپا ،علاوه بر هدایایی که به او میدادند مانند جعبه موسیقی ، خود نیز خریدهایی میکرد و به ایران میاورد ، مثل الماس های زرد آفریقایی که درشترین آنها به وزن 152 قیراط است .
سر پوشهای غذا که همه آنها به انواع جواهرات آراسته شده اند و یکی از زیباترین و گرانبهاترین ظروف آشپزی در دنیا می باشند.
سر پوش از نمای نزدیک
این تنگ نه تنها زیباترین ، بلکه از نظر تاریخی مهمترین مینای این مجموعه است که اگر انتصاب آن به زمان زندیه درست باشد ،از نظر تاریخ هنر ایران اهمیت خاصی دارد . این تنگ زرین که به بهترین شیوه مینا کاری شده ، دارای عکسهای گل و بوته است . در قسمت بالا و میانه آن نیز عکس چند دختر و زن مینا شده است . این تنگ از زیباترین نمونه های مینا کاری ایران به شمار می آید.
گنجه شماره 14 ، محتوی یک کره آراسته به یاقوت ، تعدادی قوطی مینا الوان و همچنین مسکوکات و مدال های یاد بود است. سکه های طلای اهدایی ناپلئون سوم امپراتور فرانسه به دربار ایران و مدال های مظفر الدین شاه در ضرابخانه بروکسل که در سال 1900 میلادی به یادبود بازدید وی از ضرابخانه ضرب شده است . این کره تزئینی ی رو میزی از جنس طلا و آراسته به یاقوت ، زمرد و الماس است و زمان ساخت آن 1870 میلادی می باشد.
این تنگ زیبا نمونه ای از هنر مینا کاری در زمان شاهان قاجار است که اوج آن در زمان فتحعلی شاه و ناصر الدین شاه بود.
زمانی که جنگ افزار قدیم کارایی خود را از دست داده بودند هنوز شاهان شمشیرهای مرصع به کمر خود می بستند ولی نه به خاطر جنگ ، بلکه برای نشان دادن حاکمیت و اقتدار با خود حمل می کردند .این شمشیر گوهر نشان هدیه ایست از امین السلطان صدر العظم ناصرالدین شاه که به او تقدیم کرد .
قسمتی از شمشیر اهدایی امین السلطان صدر العظم ناصرالدین شاه به او
دیدار مظفر الدین شاه با ادوارد هفتم پادشاه انگلستان در حالی که این شمشیر در دستان اوست .
تنگ زیبایی دذیگر
اینها بخشی از جواهرات ارزشمند ایران در خزانه بانک مرکزی ایران است که با این عکس های بی کیفیت نمی توانید لذت کامل از دیدن آنها ببرید ، پس بهتر است که خود از نزدیک آنها را ببینید.
موزه جواهرات ملی ایران و جواهرات سلطنتی ایران (قسمت سوم)
سلام
سپر نادر
سپر نادری یک اثر هنری فوق العاده و نمونه کاملی از تقارن و دقت ریاضی است که از پوست کرگدن ساخته شده است و در حدود ۱٫۵ فوت (۴۶ سانتی متر) قطر دارد. نادر در جنگهای بسیاری از این سپر استفاده کرده است. پوشش این سپر در ابتدا ساده بوده است که با دستور فتحعلیشاه قاجار مرصع شده است. مرکز این سپر توسط یکی از بزرگترین یاقوتهای سرخ رنگ در جهان با وزن ۲۲۵ قیراط تزئین شده است که توسط ستاره‌ای از ردیفهای الماس بیرنگ و یاقوت و زمرد احاطه شده است همچنین هشت زمرد بزرگ در اندازه‌های متفاوت پشت سر هم با یاقوتهای در میان زمرد به صورت چهار ردیف مجزا، یکی عمودی، افقی، و دو ردیف در بین این دو دیده می‌شود. این سپر ترکیبی از دقت ریاضی و پالایش هنری است. طراحان و هنرمندان این اثر هنری نفیس بدون شک یک کار دشوار را بدون دستگاههای برش و اندازه گیری دقیق در پیش داشته‌اند که می‌توان آفرینش این اثر هنری را کمال هنر جواهر سازی در ایران نامید.
منبع : ww.ettelaat.com
موزه جواهرات ملی ایران و جواهرات سلطنتی ایران( قسمت دوم )
سلام
تخت نادری
تخت نادری نام اریکه سلطنتی است که به دستور فتحعلی شاه قاجار توسط جواهر سازان و صنعتگران ایرانی ساخته شده است اما به دلیل منحصر به فرد بودن و کمیابی آن، به تخت نادری شهرت پیدا کرده است. برخی تصور می‌کنند که چون این تخت، نادری نام دارد پس به احتمال فراوان مربوط به نادرشاه افشار است در صورتی که نادر به معنی کمیاب است و این تخت نه به خاطر نادر شاه ، بلکه به خاطر کمیاب بودن و زیبایی منحصر به فردش به این نام شهره شده. این تخت فوق العاده زیبا در بسیاری از نقاشی‌های آن زمان دیده می‌شود. تا پیش از تدوین قانون خزانه بانک ملی ایران، این تخت در تالار سلام کاخ گلستان تهران و در کنار تخت طاووس نگهداری می‌شد و پس از آن به گنجینه موزه جواهرات سلطنتی انتقال یافت. این تخت برای آخرین بار در تاجگذاری محمد رضا شاه پهلوی در چهارم آبان ماه ۱۳۴۶ خورشیدی در تالار سلام کاخ گلستان مورد استفاده قرار گرفت.
این تخت مرصع و میناکاری شده شامل ۲۲ هزار سنگ و جواهر قیمتی است که برای اردوکشی به چمن سلطانیه زنجان در ۹ قطعه مجزا ساخته شد قطعات این تخت را از هم جدا میکردند و سپس در چمن پادشاهی آن را دوباره سرهم میکردند تا شاه قاجار روی آن بنشیند. تخت نادری از نظر شکل و ترکیب و تزیینات زیباتر از تخت طاووس (قاجاری) است.
پشت انداز آن با ترنج و جواهرات درشت و خوش رنگش آن را مجلل تر نشان می‌دهد. در دو طرف پشت انداز تخت که مانند دم طاووس چتر زده و در بالا دارای تاجی است، نقش دو اژدهای پیچ خورده یا سمندر قرار دارد که دم آنها به شکل سر عقاب یا طوطی در آمده است، و نظیر همین دو اژدها در دو طرف پله اول تخت نیز دیده می‌شود که در این جا دارای پا بود و به سطح و دیواره پله چسبیده‌ا ند.
در دیواره عمودی پله اول تخت، نقش شیری، برجسته کاری شده که بدن آن همچون پوست پلنگ خالدار و جواهر نشان شده‌است. در دو طرف تخت نیز در داخل ترنج‌های اسلیمی مشبک، نقش دو طوطی میناکاری شده مشاهده می‌گردد. ارتفاع این تخت بی نظیر ۲۲۵ سانتیمتر است .جنس این تخت زیبا از چوب بوده و با روکشی از طلا پوشیده شده است. تشک روی آن نیز از جنس پارچه‌ای زربافت است.
این تخت تنها در مواقع سفر برای پادشاه حمل می‌شد و در بقیه اوقات در خزانه سلطنتی نگهداری می‌شد. از این تخت به اشتباه گاهی به عنوان تخت طاووس یاد می‌شود.
تاج کیانی دیهیم سلطنتی خاندان قاجار
شاهان قاجار در بسیاری از تصاویر با تاجی شبیه این که در جزئیات با این کمی تفاوت دارند ، دیده می شوند. تاج فتحعلی شاه، معروف به تاج کیانی، که آراسته به الماس، زمرد، یاقوت و مروارید است. در این تاج به غیر از کلاه مخمل جگری رنگ ، نزدیک به 1800 حبه مروارید ، زمینه سفید میسازد برای دانه های سبز زمرد و یاقوت لعل سرخ رنگ ، رنگهای پرچم ایران زمین . ارتفاع تاج بدون جقه‌ها 32 سانتیمتر و قطرقاعده آن 5/19 سانتیمتر است. این تاج در زمان فتحعلی شاه ساخته شد و مورد استفاده سلاطین قاجاریه قرار گرفت.
این تاج اولین تاجی است که پس از دوران شاهنشاهی ساسانی به این صورت ساخته شده است.این تاج در اصل از چهار تکه ساخته شده که عبارت است از: یک سربند، یک بلاط مروارید، چند کنگره و یک کلاه مخمل. در سه تکة‌اول، گوهرها در قاب‌های فلزین لوزی یا سه گوشه نشانده شده‌اند. هرقاب فوفه‌ای صورتی رنگ به پشت دارد و کاملاً مسطح است تا آنجا که حتی به شکل خود تاج نیز انحنا ندارد.
قاب‌ها و مرواریدها همه بر پارچه‌ای ستبر دوخته است. قوس‌های مرصعی که بر تارک تاج به هم می‌رسد و به لعل بی‌نظیر و یاقوت رنگی ختم می‌شود به کلاه دوخته است، در واقع گویی تاج را پاره‌های نخ و ریسمان فراهم میدارد. بیست و یک نیزة خمیدة زمردین که در جقة بزرگتر دیده می‌شود از قبه‌ای منشعب می‌شود که از زمردی درشت است و در تصویر نیمی از آن بیشتر به چشم نمی‌آید. پشت این قبه میناست. قبه را به دو میلة عمودین بسته‌اند که در بندگاه هایی فرو می‌رود. این بندگاه‌ها گویا در اصل برای پر تعبیه شده است.
فتحعلی شاه با تاج کیانی و جقه مورد علاقه اش
در جقة‌دوم، یازده الماس از گیره‌ای که خود از الماس است برمی‌خیزد. تخمة‌این گیره زمردی به وزن 80 قیراط است. در دو سوی این جقه، آویزهای زمرد و الماس و در زیر آن شرابه‌ای از الماس قرار دارد. این جقه با زنجیرهای ظریف زر که به گیره‌های الماس ختم می‌شود به کلاه تاج متصل است. شاید در گذشته میله‌هایی نیر این جقه را به خود تاج ربط می‌داده است که امروزه مشهود نیست. اگر سبک کار را در نظربگیریم، جقة زمردین به احتمال در زمان فتحعلیشاه و یا پیش از او و جقة دوم پس از فتحعلیشاه ساخته شده است.
ناصر الدین شاه به تاج کیانی
روایت است که قبة لعلی که بر تارک کلاه تاج قرار دارد، روزگاری زیب تخت اورنگ زیب، سلطان مغول، بوده است و نادرشاه آن را با غنایم دیگر به ایران آورده است. پس از مرگ‌نادر این گوهرناب به دست نوة نابینای او شاهرخ می‌رسد و شاهرخ براثر شکنجة بسیار آن را به آغامحمدخان، پایه‌گذار خاندان قاجار، می‌سپارد. این محصول درغرفة 36 و اولین شی است.
( ساخت ایران، 1212 ﻫ. ق. )
مظفر الدین شاه با تاج کیانی
کوزه قلیان ها ، آثاری حیرت آور از هنرمندانی ناشناس
در همه مشرق زمین تدخین با قلیان رسم بوده است . آب قلیان را خوشبو میکردند تا طعم دود قلیان را خوشتر کنند . شاهان و خاندان قاجار نیز علاقه مند ترین انسانها در طول دوران ها ( البته تا دوره ی خودشون! چون مردم زمان ما رو دست همه دوران ها زده اند ) در کشیدن قلیان ، ساخت و تزئین کوزه و سرقلیان بودند برای همین تزئین سر قلیان و کوزه قلیان یکی از عمده کارهای مینا کاران و استادان این هنر در تهران دوران قاجار بود. شاهان قاجار نیز هزینه زیادی از بیت المال صرف آن میکردند ولی در این بین فقط هنر سازنده گان آن ماندگار شده است.
در گنجه شماره 2 قلیانی است که به شکلی مخصوص ساخته شده و دهانه آن مانند سر اژدها می باشد و با زیبایی خاصی به گوهر های گوناگون آراسته شده است . این قلیان در مراسم سلام عید نوروز و دیگر مراسم ، مورد استفاده شاهان قاجار قرار می گرفت. ( زمان ساخت اوایل سده 13 ه . ق)
گنجه شماره 4
در این مجموعه علاوه بر تعدادی قندان ، قوری ،قهوه جوش و سینی های طلا و مینا ، یک عود آراسته به لعل و یک قاچ زین گوهر نشان، کوزه‌ی نارگیلی شکل از تخم شترمرغ قرار دارد که بسیار ظریف حکاکی شده و پایههایی از طلا دارد و نکته جلب توجه در این اثر هنرمندی خالق آن می باشد که با چه ظرافتی و با چه امکاناتی توانسته همچنین اثری خلق کند.
گنجه شماره 5
این گنجه به فیروزه اختصاص داده شده است . کوزه ، سرنی و سر قلیان سیمین ، فیروزه و یاقوت نشان مارپیچ این کوزه
و سر قلیان که به ردیفهای یاقوت و فیروزه مرصع است به احتمال زیاد از زمان ناصرالدین شاه به یادگار مانده است.
جام زرین آراسته به تعداد زیادی فیروزه ی خوشرنگ و جور ، شمشیر زرین فیروزه نشان که پشت آن طلای برجسته است و روی آن تماما آراسته به الماس ، فیروزه و لعل و دسته آن از استخوان سفید و آراسته به الماس و یاقوت است .
جقه یا پیش کلاه زرین ، آراسته به الماس و فیروزه که دو شیر و خورشید در دو سوی آن قرار گرفته است و در بالای آن ، نیم تنه برجسته ی ناصر الدین شاه قرار دارد .
گنجه شماره 11
این گنجه ، محتوی تعدادی اشیای زینتی آراسته به یاقوت و لعل و همچنین تعداد زیادی یاقوت و لعل پیاده است . نیم تاجی که در این مجموعه قرار دارد بر عکس تصور همه برای استفاده بانوان درست نشده است بلکه فتحعلی شاه قاجار کلاه پوست بره ی خود را با آن زینت می بخشیده است.
نگینهای سرخ رنگ ، بیشتر سنگهای سرخ این مجموعه یاقوت و لعل هستند که در گذشته همه آنها را به نام یاقوت میشناختند . گفته شده که گوهر شناسان ایران اولین کسانی بودند که به تفاوت میان لعل و یاقوت پی بردند. درشترین لعلی که تاکنون شناخته شده است در این مجموعه قرار دارد که 500 قیراط وزن و رنگی بی نظیر دارد و بر اساس افسانه ی قدیمی به لعل سامری معروف است.
دیگر اشیای این مجموعه عبارتند از :
فنجان زرین پایه دار یاقوت نشان
(ظرف کوچک) یاقوت پیاده به وزن 100 قیراط ( این یاقوت یکی از بزرگترین یاقوت هایی است که تا به حال دیده شده است )
قداره با دهانه ، ته و غلاف زرین ، آراسته به یاقوت های خوشرنگ برمه ای
لعل پیاده به وزن 270 قیراط که بر سطح زیرین آن هفت اسم کنده شده است
خنجری آراسته به چهل قطعه لعل و مقداری الماس
دانه های یاقوت از معدن میانمار معروف به خون کبوتر در گیره یک کمر بند نشسته است.
ادامه دارد...